MAKVISE á alltaf við – líka núna!

Um þessar mundir skoðar skólafólk hvernig hægt sé að skipuleggja skólastarf þannig að það uppfylli skilyrði samkomubanns sóttvarnarlæknis.

Eðlilega velta margir fyrir sér hvernig hægt sé að skipuleggja fjarkennslu og hvort og þá hvernig tæknin nýtist í þeim tilgangi. Upplýsingum um verkfæri og tæki hefur m.a. verið dreift á samfélagsmiðlum og oft án frekari útskýringa. Ég viðurkenni að ég hef tekið fullan þátt í því. Ég geri mér líka fulla grein fyrir því að það nægir flestum að skipuleggja ramma skólahaldsins svo ekki þurfi líka að vera að læra á ný verkfæri eða tæki. Það ætti samt ekki þegar frá líður að stoppa okkur í því að skoða nám og kennslu í nýju ljósi. Enda var það þarft framtak hjá Ingva Hrannari Ómarssyni að dreifa opnu Google skjali þar sem safnað er saman kennsluhugmyndum en ekki bara slóðum á verkfæri eða tæki.

Á meðan ég lét mér detta eitthvað í hug til að skrá inn í skjalið rifjaði ég upp lykilorðið MAKVISE úr kennaranáminu mínu í Noregi. MAKVISE vísaði til eyðublaðs sem við kennaranemarnir notuðum á meðan við vorum í æfingakennslu á vettvangi. Lykilorðið var sett saman úr upphafsstöfum annarra lykilorða sem vísuðu til þeirra kennslufræðilegu þátta sem hver kennslustund, lota eða þemaskipulag átti að innihalda. Fyrir kennslustundir þurftum við að kynna fyrir æfingakennaranum og stundum háskólakennaranum hvernig við skipulögðum kennsluna og uppfylltum MAKVISE. Eftir kennslustundir, lotur eða þemavinnu var svo allt metið út frá MAKVISE. En það stendur fyrir:

M = motivering Hvernig ætluðum við að kveikja áhuga nemenda á viðfangsefninu?

A = aktivisering Hvernig ætluðum við að hvetja nemendur til að hefjast handa við verkefnið? Hvað og hvernig áttu nemendur að læra? Hvað í verkefninu átti að höfða til áhuga þeirra?

K = kreativitet/konkretisering Hvernig ætluðum við að koma sköpun nemenda fyrir í kennslustundinni? Hvernig tengist viðfangsefnið reynsluheimi og nærumhverfi nemenda?

V = variasjon/visualisering Hvernig verður viðfangsefnið kynnt að nálgast á mismunandi vegu? Hvernig er viðfangsefnið og úrvinnsla þess sýnilegt, nemendum og/eða öðrum sem koma að skólastarfinu?

I = individualisering Tekur viðfangsefnið og skipulagið mið af mismunandi getu og þörfum allra nemenda?

S = samarbeid Hvernig er gert ráð fyrir samvinnu nemenda eða annarra við vinnslu þessa verkefnis?

E = evaluering Hvernig á að meta þessa vinnu? Bæði hluta kennarans og nemenda? Og hvernig átti að bregðast við matinu?

Kennarar eru fagfólk sem veit að tæknin ein og sér er ekki málið heldur hvernig hún nýtist við nám og kennslu; hvort sem nemendur er í skólanum eða stunda fjarnám. Í fagmennsku kennara liggur líka vitneskjan um að innihaldssríkt nám þarf að vera áhugatengt og hafa þýðingu fyrir nemandann bæði í nútíð og til framtíðar. Munum það, hvað sem við tökum okkur fyirr hendur og hvernig sem við veljum að framkvæma það á næstu vikum.

Heimanám eða ekki?

Á haustin birtast gjarnan fréttir og spinnast umræður um skólastarf á ljósvaka- og vefmiðlum. Í morgun birtist á fréttavef Vísis grein þar sem vitnað er í blogg Sigurðar Hólm Gunnarssonar iðjuþjálfa þar sem hann telur heimanám íþyngjandi og búa til neikvæða tengingu við skóla. Einnig er rætt við Ólaf Loftsson formann FG.

Það vakti athygli mína að í greininni á Vísi komu ekki fram fagleg rök fyrir því að minnka eða afnema heimanám. Þó hefur efnið verið rannsakað víða og lengi og niðurstöður margra þeirra nokkuð aðgengilegar. Meðal rannsakenda er dr. Harris Cooper. Hann hefur gert viðamiklar rannsóknir á gagnsemi heimanáms og einnig gert tillögur að því hve lengi sé æskilegt að börn vinni að heimanámi.

Í grein sem hann og fleiri skrifa á SEDL er bent á að skoðanir okkar geta ekki sagt okkur hvort heimanám geri gagn eða ekki, það geri hins vegar rannsóknir.

Í grófum dráttum sýna niðurstöður Cooper og félaga að heimanám í hæfilegu magni og í samhengi við námið í skólanum og veruleika barnanna gera mest gagn hjá börnum á unglingastigi og framhaldsskólastigi. Heimanám hjá yngstu nemendum geta verið liður í byggja upp jákvæðar námsvenjur. Enda leggja Harris og félagar til að heimanám yngstu barnanna sé ekki meira en 10-20 mínútur á dag. Nemendur á miðstigi ættu svo ekki að nota meiri tíma en 30-60 mínútur á dag í heimanám, allt eftir því hvert viðfangsefnið er hverju sinni.

Í niðurlagi greinarinnar er lagt til að opinber stefna um heimanám taki mið af rannsóknum en jafnframt sé hún þannig úr garði gerð að hún gefi hverjum skóla og kennara rými til að taka tillit til aðstæðana á hverjum stað fyrir sig ásamt hverju og einu barni og aðstæðum þess. Varað er við öfgum í báðar áttir.

Ég get tekið undir orð Harris og félaga því sveigjanlegt skólastarf byggist meðal annars upp á því að nálgun að námi barnsins  taki mið af á reynslu þess, áhuga og aðstæðum hverju sinni.